اتیلن پروپیلن دی ان مونومر یا EPDM به چه ماده ای گفته میشود و چه خواصی دارد؟
اتیلن پروپیلن دی ان مونومر یا EPDM یکی از محبوب ترین لاستیک هایی است که در دسته لاستیکهای ترکیبی قرار میگیرد. این ماده نوعی الاستومر است که چگالی بالایی دارد، پایدار است و مصارف خیلی زیادی هم دارد.
مقدمه و معرفی اتیلن پروپیلن دی ان مونومر یا EPDM
از اتیلن پروپیلن دی ان مونومر یا EPDM برای تولید محصولات مختلفی استفاده میشود واز انجایی که ماده یاد شده در بین انواع لاستیکها دارای بیشترین مقاومت می باشد، به طور گسترده ای به منظور تولید ورقه هایی استفاده می شود که در دماهای بالا به کار برده میشوند. در واقع اتیلن پروپیلن دی ان مونومر یا EPDM یکی از پرکاربردترین لاستیکهای ترکیبی است که پیشرفتی دائمی داشته و برای ساخت محصولات عمومی و ویژه به کار برده شده است. میزان تقاضای این نوع لاستیک در حوزه های خودروسازی، ساخت و ساز و محصولات مکانیکی صعودی بوده است. لاستیک یاد شده از اتیلن و پروپیلن و مونومرهای دی ان تشکیل شده است و به همین دلیل با نام اختصاری EPDM شناخته میشود. EPDM از ویژگیهایی ذاتی برخوردار است که آن را به گزینه ای مناسب برای ساخت عایق الکتریکی، واشر و لایه لایه سازی تبدیل کرده است. فناوری های بسپارشی و کاتالیزوری امروزه این امکان را بوجود آورده اند که لاستیکهای EPDM طراحی شوند و به کمک این لاستیکها نیز محصولات کاربردی ساخته شده و به نیازهای فناوری محور پاسخ داده خواهد شد.
همانطور که گفته شد اتیلن پروپیلن دی ان مونومر یا EPDM نوعی لاستیک ترکیبی بوده و مصارف خیلی زیادی دارد. لاستیک یاد شده در گروه یا طبقه ی M قرار میگیرد که بر اساس استانداردهای تعیین شده در ASTM نام گذاری شده است. گروه یا طبقه ی M از الاستومر هایی تشکیل شده اند که یک زنجیره اشباع شده پلی اتیلنی دارند (به صورت دقیق تر M نشان دهنده ی پلی متیلن است). بخش های تشکیل دهنده ی این نوع لاستیک یعنی اتیلن، پروپیلن و هم مونومرهای دی ان با استفاده از سیستم های ولکانیزه بسپارش میشوند. یکی دیگر از انواع قدیمی تر این لاستیک ها EPR است که عاری از مونومرهای دی ان در زنجیره مولکولی خود میباشد و فقط میتوان با استفاده از متدهای رادیکال مانند پراکسیدها، پیوند های عرضی در ان بوجود آورد. انواع مونومرهای دی ان که در تولید اتیلن پروپیلن دی ان مونومر یا EPDM نقش دارند عبارتند از: نوربورین، دی سیکلوپنتادی ان و وینیل نوربورنین.
اتیلن پروپیلن دی ان مونومر یا EPDM شباهت هایی نیز با پلی اتیلن دارد زیرا مقدار بالایی از پروپیلن (45 تا 85 درصد وزن این ماده) هم بسپارش میشود تا میزان حالت بلورین در پلی اتیلنهای معمول را کاهش دهد. اتیلن پروپیلن دی ان مونومر یا EPDM نوعی ماده نیمه بلورین است که دارای ساختارهای بلورین اتیلنی بوده و از درصد بالاتر ی از پلی اتیلن برخوردار است. زمانی که میزان اتیلن موجود در این ماده حدود نیمی از وزن آن را تشکیل دهد، ماده نهایی حالتی بی شکل پیدا خواهد کرد.
لاستیک هایی که دارای پیکره اشباع شده ی پلیمری می باشند مانند اتیلن پروپیلن دی ان مونومر یا EPDM، در مقایسه با لاستیکهای اشباع نشده مانند لاستیکهای طبیعی، پلی کلروپرن و SBR، مقاومت خیلی بالاتری در برابر گرما، نور و اوزون دارند. همچنین می توان ساختار EPDM را به گونه ای تغییر دارد که بتواند دماهای بالاتر از 150 درجه سانتیگراد را تحمل نماید حتی این امکان نیز وجود دارد که از ماده یاد شده به مدت چندین سال یا چندین دهه بدون تنزل خواصی استفاده کرد. خواص این نوع لاستیک در دماهای پایین نیز مطلوب بوده و حتی در دمای منفی 40 درجه سانتی گراد خاصیت ارتجاعی خود را حفظ خواهد کرد.( با توجه به درجه ماده و ساختار آن)
EPDM نیز همانند سایر انواع لاستیکها، در ترکیب با فیلر هایی مانند کربن سیاه و کلسیم کربنات استفاده میشود. نرم کننده هایی مانند روغن پارافین در همین دسته قرار میگیرند. این لاستیک فقط زمانی که پیوندهای عرضی پیدا میکند، از خواص لاستیک مانند برخوردار میشود. همانطور که گفته شد ایجاد پیوندهای عرضی از طریق ولکانش با سولفور یا پراکسیدها یا رزین های فنولیک صورت میگیرد. گاهی اوقات نیز از تابش زیاد انرژی مانند انرژی ساطع شده از پرتوهای الکترون به منظور ساخت فوم و سیم و کابل استفاده میشود.
اتیلن پروپیلن دی ان مونومر یا EPDMچه خواص و ویژگی هایی دارد؟
اتیلن پروپیلن دی ان مونومر یا EPDM از خواص منحصر به فردی برخوردار است و به همین دلیل به یکی از پرطرفدارترین و پرکاربردترین لاستیکهای ترکیبی تبدیل شده است:
· EPDM مقاومت خیلی بالایی در برابر عوامل فرسوده کننده محیطی دارد مانند گرما، اوزون و تغییرات آب و هوایی
· همچنین مقاومت ماده یاد شده در برابر اکثر مواد شیمیایی آب محور نیز خوب میباشد
· EPDM در مقابل مواد ساینده و پارگی هم مقاوم میباشد
· EPDM دارای پیکره اصلی پلیمری ثابت و اشباع شده است.
· EPDM مقاومت الکتریکی یا برقی مطلوبی نیز دارد
· یکی دیگر از نقاط قوت این ماده مقاومت در مقابل حلال های قطبی مانند آب، اسیدها، مواد قلیایی و فسفات استرهاست.
· EPDM در دماهای پایین و بالا انعطاف پذیری خیلی خوبی دارد
مزیت های اتیلن پروپیلن دی ان مونومر یا EPDM کدامند؟
· مقاومت در برابر پرتوهای فرابنفش، اوزون، فرسودگی، تغییرات آب و هوایی و تعداد زیادی از مواد شیمیایی- گزینه ای ایده آل برای تولید محصولاتی که در خارج از خانه استفاده می شوند
· پایداری در دماهای پایین و بالا – بنابراین امکان استفاده از این ماده در محیط هایی با گستره ی دمایی منفی 29 تا 177 درجه سانتی گراد وجود دارد.
· رسانایی پایین برقی
· مقاوم در برابر بخار و آب
· امکان بکارگیری در تولید لاستیکهای روزن رانی شده یا محصولات لاستیکی قالب گیری شده
· خواص یاد شده باعث میشوند تا بتوان از اتیلن پروپیلن دی ان مونومر یا EPDM برای تولید گستره ی وسیعی از محصولات استفاده کرد
· در صورتی که از این نوع لاستیک در محیطی مناسب استفاده شود، پایداری محصول زیاد بوده بدون انکه بشکند یا نواقصی پیدا کند و به همین دلیل نیازی به پرداخت هزینه های اضافی برای جایگزینی قطعات وجود نخواهد داشت
· نسبت به سیلیکون هزینه کمتری دارد و خواص آن هم مشابه می باشد (در مواردی که دمای موجود 250 درجه فارنهایت باشد).
از اتیلن پروپیلن دی ان مونومر برای تولید چه محصولاتی استفاده می شود؟
از آنجایی که این لاستیک در محیط های خارج از خانه به راحتی ترک بر نمیدارد، برای درز گیری در صنایع خودروسازی و ساختمان سازی استفاده میشود. سایر مصارف آن عبارتند از: شلنگ های مقاوم در برابر گرما، درزگیرهای مقاوم در برابر حرارت بالا و سایر موارد.
بسپارش و فناوری های کاتالیزوری کنونی این امکان را بوجود میاورند که لاستیکهای اتیلن پروپیلن دی ان مونومر طراحی شوند و به کمک آنها نیز محصولات کاربردی ساخته شده و به نیازمندی های فراوری محور پاسخ گفته میشود. تمام این موارد منجر به استفاده ی گسترده از ماده یاد شده در حوزه های ذیل شده است:
· درزگیر پنجره ها در صنایع خودروسازی
· رادیاتور
· باغبانی و تجهیزات آن
· لوله کشی
· تسمه سازی
· عایق سازی برقی
· غشاهای کاربردی برای پشت بام
· ایجاد اصلاحاتی در مقاومت مواد پلاستیکی در برابر ضربه
· ولکانش ترموپلاستیک ها
· افزودنی های روغن موتور
تولید پوشش با استفاده از اتیلن پروپیلن دی ان مونومر-پوشش لاستیکی برای تعمیرات پشت بام
· نوع مایع این لاستیک مشابه نوع ورقه ای آن می باشد ولی در حالت مایع هیچ گونه نگرانی در خصوص بخار وجود ندارد. علاوه بر آن نوع مایع این ماده مانند نوع ورقه ای پس از هفت تا هشت روز حالت گچی پیدا نمی کند
· دمایی که این محصولات میتوانند تحمل کنند بین منفی 40 تا 300 درجه فارنهایت میباشد
· برخلاف سایر مواد الاستومری، اکریلیک یا اروتانی، شما میتوانید این نوع لاستیک را تا سه بار روی هم استفاده کنید.
· یک بار استفاده از این ماده به منظور پوشش دهی کافی بوده و به هیچ گونه پرایمری نیاز نخواهد بود. در نتیجه در میزان هزینه کلی صرفه جویی خواهد شد.
· تستهای فرسایش سریع نشان میدهند که انواع مایع این ماده طول عمری 4 برابر بیشتر از مواد الاستومری و اورتانی دارند.
· این مواد را میتوان برای هر گونه سطحی استفاده کرد.
· نوع مایع EPDM خاصیت ضد آب نیز دارد. در صورتی که دقیقا پس از استفاده از این ماده روی پشت بام باران ببارد، سطح همچنان پوشش خود را خواهد داشت.
در صورتی که در جستجوی ماده ای ایده آل برای پوشش دهی سقف خود هستید، میتوانید نوع مایع EPDM را انتخاب کنید زیرا همانطور که گفته شد نیازی به چندین بار استفاده و یا پرایمر نخواهد داشت و در صورتی که از سایر مواد بدین منظور استفاده کنید، هزینه های بالاتری را متقبل شده و در نهایت نیز کیفیت پایین تری را تجربه خواهد کرد.
· در صورتی که محصول در تماس طولانی مدت یا دائمی با مواد نفتی قرار دارد، از اتیلن پروپیلن دی ان مونومر استفاده نکنید
· همچنین استفاده از لاستیک یاد شده در محصولات غذایی و یا انواعی که در تماس با هیدروکربنهای آروماتیک قرار میگیرند، توصیه نمیشود.
نتیجه گیری
اتیلن پروپیلن دی ان مونومر یکی از گوناگون ترین انواع لاستیکهای ترکیبی می باشد که رشد سریعی نیز داشته اند. همچنین خواص ایده آل این ماده مانند مقاومت در برابر گرما، اکسیداسیون، تغییرات آب و هوایی و اوزون نیز باعث شده اند تا این ماده تقاضای روز افزونی در حوزه خودروسازی، ساخت و ساز و مواد مکانیکی داشته باشد.